Het immuunsysteem

Het immuunsysteem is het beschermingsmechanisme van ons lichaam. Het immuunsysteem werkt 24 uur per dag en in de meeste gevallen merk je er zelf niks van. Soms is een reactie van het immuunsysteem op bijvoorbeeld een infectie echter wel zichtbaar als een vorm van ontsteking. Om even te realiseren hoe belangrijk het is voor ons lichaam kunnen we kijken naar wat er gebeurd als een persoon overlijdt. Het kost de micro-organismen dan slechts een aantal weken en je gehele lichaam is verdwenen op je botten na. Dit gebeurd echter niet als men in leven is. Hier zorgt het immuunsysteem voor. Je huid, lymfestelsel, luchtwegen, bloed en darmen maken onder andere deel uit van het immuunsysteem.

Functie van het immuunsysteem

Zoals gezegd is het immuunsysteem het beschermingsmechanisme van ons lichaam. Behalve dat het ons beschermd tegen bacteriën, virussen, schimmels en parasieten is het ook een belangrijk bij het opruimen van afvalstoffen of zieke cellen als kankercellen.

Het immuunsysteem is onder te verdelen in een aspecifiek deel (aangeboren) en adaptief deel (verworven). Het aspecifieke deel van het immuunsysteem heeft een snelle reactie maar is minder effectief tegen tegen ziekteverwekkers. De adaptieve deel van het immuunsysteem daar in tegen meer tijd nodig, omdat het zich moet aanpassen aan de ziekteverwekker. Eenmaal aangepast biedt het echter een zeer sterke afweer tegen de ziekteverwekker. Bij de adaptieve gedeelte van het immuunsysteem speelt de thymus  een groot rol. Dit orgaan leert ons immuunsysteem namelijk antilichamen aan te maken tegen allerlei verschillende indringers van buiten. De zwezerik (andere naam voor thymus) helpt daarnaast ook geheugencellen aan te maken waarin de recepten van verschillende afweerstoffen zijn opgeslagen tegen lichaamsvreemde indringers die al bekend zijn. De werking van de zwezerik neemt af naarmate men ouder wordt.

Werking van het immuunsysteem

De werking van het immuunsysteem kunnen we onderscheiden in drie onderdelen. Deze drie onderdelen zijn de fysieke barrière, de algemene afweer en de specifieke afweer.

• De fysieke barrière is de grens tussen de inwendige lichaam en alles wat zich buiten je lichaam bevindt. Een zeer belangrijk onderdeel hiervan is bijvoorbeeld je huid. Je huid zorgt er namelijk voor dat schadelijke stoffen niet je lichaam binnendringen.
• De algemene afweer richt zich op alle ziekteverwekkers die het lichaam binnendringen. Hierbij spelen de witte bloedcellen een belangrijk rol. Witte bloedcellen zijn namelijk overal in het bloed en vernietigen lichaamsvreemde stoffen zodra ze die tegen komen in het lichaam.
• De specifieke afweer is zoals de naam het ook al verraadt alleen bestemd voor specifieke ziekteverwekkers. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer een ziekteverwekker zich zeer snel vermenigvuldigd en verspreidt in het lichaam en je algemene afweer niet in staat is om het te vernietigen. Lymfocyten spelen bij de specifieke afweer een onvervangbaar rol. Ze zijn specifiek door de receptoren die zich aan de buitenkant van de cel bevindt. Receptoren zijn ontvangers van prikkels. Elk receptor past maar op één wand van een ziekteverwekker. Wanneer lymfocyten met de juiste receptoren zijn aangemaakt zal er pas een reactie plaatsvinden om de ziekteverwekker te vernietigen. Er bestaan T-lymfocyten en B-lymfocyten. Beide lymfocyten ontstaan in het beenmerg. Beenmerg bevindt zich vooral in het borstbeen. De T-lymfocyten ontwikkelen zich in de zwezerik (thymus) en de B-lymfocyten in het beenmerg.
  

Immuunsysteem problemen

De werking van het immuunsysteem kan ook verstoord worden. Dit kan zeer gevaarlijk zijn.

• Bij een auto immuunziekte valt je lichaam jezelf aan. Het immuunsysteem ziet lichaamseigen stoffen als lichaamsvreemd en vernietigd ze. Voorbeelden van auto-immuunziekten zijn bijvoorbeeld: psoriasis, reuma, diabetes, myasthenia gravis, multiple sclerose, ziekte van Crohn en de ziekte van Hashimoto.
• De werking van het immuunsysteem kan ook onderdrukt worden door bepaalde medicijnen of aandoeningen. Medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken worden meestal voorgeschreven bij auto-immuunziekten. Een voorbeeld hiervan is prednisol. Aandoeningen als HIV kunnen het immuunsysteem ook behoorlijk onderdrukken. Als gevolg hiervan kan je lichaam veel sneller infecties oplopen.

Photo by / CC BY